OSMANLI DEVLETİ SÖĞÜT'TE Mİ KURULDU, YALOVA'DA MI ?

Hüseyin Genç

Araştırmacı-Yazar

            7 Mart pazartesi günü; Altınova ilçesinde vefat eden bir akrabamızın cenaze törenine katılmak üzere yakınımın özel arabasıyla sabah saatlerinde Bursa'dan yola çıktık. Yalova'nın dörtyol kavşağına girerken üzerinde; “Osmanlı İmparatorluğu'nun kurulduğu topraklardasınız” yazısının bulunduğu yaya üst geçidinin altından geçtik. Gemlik'te denizi görünce şaşırmıştık! Burada da bu yazıyı görünce gülümsedim! Ecdadına sahip çıkılması güzel bir şeydi. Ancak öyle anlaşılıyor ki bu sözge tanıtım amaçlı konmuş içi boş bir slogandı. İler tutar yanı yoktu. Yalova zaten yemyeşil doğasıyla, kaplıcasıyla, çiçekçiliğiyle, seracılığıyla, sebzesi ve meyvesiyle bütün Türkiye'de ve hatta Avrupa'da tanınan bilinen bir yerdi. Böyle bir işgüzarlığa hiç gerek yoktu. İzmit yönüne dönüşten Altınova'ya kadar olan 16 km.lik yolculuk boyunca bu sözgenin doğru olup olmadığını düşündüm! Akrabalarımın bulunması nedeniyle Yalova'ya sık sık gider gelirim. Bundan dolayı Yalova'yı ve halkını iyi tanırım ve severim. Ama hiç kusura bakmasınlar böyle bir şey yok. Hiç kimse Osmanlı'nın burada kurulduğuna dair herhangibir maddi delil gösteremez.

            Bu tezi ortaya atan dünya çapında tanınan tarihçi Prof. Dr. Halil İnalcık'tır. Dayanağı da miladi 1302 yılının 27 Temmuz'unda; A: Karahisar'daki Sahip Ata Beyliği'nden Konya Sultanı'nın emriyle gönderilen 5000 kişilik askeri yardıma kendine bağlı kuvvetleri de katan Osman Gazi'nin, Muzalon komutasındaki 2000 kişilik tam teçhizatlı ve düzenli Bizans ordusunu bugünkü Yalakdere yakınlarındaki Bapheus(Bafeus) denilen yerde yenilgiye uğratmasıdır. Zaferden sonra bir kısım korkusuz alpler, İzmit körfezini kayık ve sallarla geçerek Boğaz'ın Anadolu kıyılarına dayanmışlardır. Buralarda birtakım yağmalamalarda bulunarak geri dönmüşlerdir. Kostantinapolis'te yaşayan halk korkudan kiliselere sığınarak; Tanrı'nın kendilerini, 'Türklerin gazabından koruması' için dua etmişlerdir. İşte Sayın İnalcık; 'Osmanlı Yalova'da kurulmuştur' derken tezini anılan bu olaya dayandırıyor. Kazanılan zafer küçümsenecek bir başarı değildir. Ancak tek başına yalnızca bu olay, Beyliğin burada kurulduğunun kanıtı olamaz. Öyleyse o zaman ne olmuştur ? Bi kere Osmanlı Beyliği o tarihten sonra daha güçlü ve daha bağımsız hale gelmiştir. Dörtbir yana doğru genişleyerek imparatorluk haline gelmiştir. Aslında Sayın Halil İnalcık da bunu kastediyor olsa gerek! Bu nedenle; Osmanlı Beyliği tam olarak Bapheus(Bafeus) Savaşı'ndan sonra kurulmuştur, dense daha doğru ifade edilmiş olurdu.

            Nasıl ki; Anadolu Selçuklu Devleti 1071'deki Malazgirt zaferinden sonra kurulmuştur deniyorsa, buradaki olay da böyle anlaşılmalıydı kanaatimce.

            Eğer o mantıkla hareket edecek olursak; Anadolu Selçuklu Devleti Malazgirt'te kuruldu denmesi gerekmez miydi? Ama ne olmuştur? Selçuklular 1071'den sonra Anadolu içlerine doğru ilerlediler ve 1075'te Süleyman Şah'ın önderliğinde başkenti İznik olan 'Anadolu Selçuklu Devleti'ni kurdular. Kurulduğu yer Anadolu'dur, Malazgirt değil. İznik 1097'de Haçlılar tarafından işgal edilince, başkent Konya'ya taşınmıştır.

            Osmanlı Beyliği'nin Yalova ili sınırları içinde kurulduğunu kanıtlayacak, o dönemden kalma Yalakdere'deki yıkık bir köprü dışında ne bir cami, ne bir türbe, ne bir kale vardır. Birçok topoğrafya ve tipoğrafik araştırmalar yaptığını söyleyen Sayın İnalcık buna ne der acaba? Böyle olduğu halde nasıl oluyor da 'Osmanlı Beyliği Yalova'da kurulmuştur' denilebiliyor. Doğrusu anlamak çok zor. Bu sözge havada kalıyor. İçi boş, dolmuyor.

            Bu nedenle kanımca bugüne değin kabul görmüş olan; 'Osmanlı Beyliği Söğüt civarında kurulmuştur' klasik görüşü daha mantıklı ve daha doğrudur. Zira, Ertuğrul Gazi'nin de mensubu olduğu Kayı Boyu'nun Karakeçili Oymağı 400 çadırlık obalarıyla doğudan gelip bu toprakları yurt tutmuşlardır. Ertuğrul Gazi vefat ettikten sonra Karakeçili ve diğer Türkmenler uzak yakın demeyip gelerek her yıl onun ölüm gününde türbesinin etrafında toplanıp anma törenleri düzenlemişlerdir. Bu gelenek günümüzde de devam ediyor. Buralarda Osmanlı'nın ilk döneminden kalma pek çok eser vardır. Örneğin: Ertuğrul Gazi ve eşi Halime Hatun ile Oğlu Saru Batu'nun (Savcı Bey), gaza arkadaşlarının ve Dursun Fakih'in kabirleri Söğüt'tedir.

            Şeyh Ede Balı, Malhun Hatun ve Bala Hatun'un türbeleri Bilecik'tedir.

            Osman Gazi'nin Ninesi Hayme Ana'nın mezarı Domaniç'in Çarşamba köyünde bulunmaktadır.

            Yenişehir'i de Osman Gazi'nin kurduğu rivayet edilir.

            Bu eserlerden ve bilgilerden anlaşılacağı üzere Osmanlı'nın asıl kuruluş yerinin merkezi Söğüt'tür.

            Yeni ortaya atılan görüş tarihçileri ikiye bölmüştür. Bazı kimseler körü körüne destek olmuşlardır bu teze. Söğüt Belediye Başkanı ise tepki göstermiştir. Bir akademisyenin savunduğu tezin yandaşlarınca da desteklenmesi onun doğruluğunun tam kanıtı olamaz. Aslında ortaya konanlar da pek öyle bilinmeyen şeyler değil. Bir de oralarda yaşayan halkın görüşünü alsınlar. Nesilden nesile aktarılan rivayetler var. Bunlarda gerçeklerle ilgili birtakım bilgiler saklı olabilir! Anlatılan öykülere kulak versinler. Bilecik'in, Yenişehir'in köylerinde; Karacahisar alınırken düşmanı şaşırtmak için keçilerin boynuzlarına nasıl ışıldak bağlandığını dinlesinler. İznik köylerinde; kalenin ilk alınışı sırasında kendi askerlerinin sayısını çok göstermek için kaplumbağaların üzerlerine mum dikilerek nasıl ormana salındıklarını duysunlar. Ören yerlerinde ve yabancı kaynaklarda daha detaylı araştırmalar yapılmalı. Masa başında yapılan araştırmalar yeterli olmaz. Latince veya Osmanlıca yazılı bir belgeyi Türkçe'ye çevirmekle iş bitmiyor.

            Bu gibi çalışmalarla birçok bilinmeyen yeni şeyler ortaya çıkarılabilir.